Khái niệm và quy định giao dịch

Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng, có giá trị phụ thuộc vào giá trị của tài sản cơ sở (hàng hoá, công cụ tài chính). Giá giao dịch sẽ được xác định ở thời điểm hiện tại, tuy nhiên thời điểm thực hiện sẽ ở một ngày cụ thể trong tương lai. Gồm 4 loại:
- Hợp đồng quyền chọn
- Hợp đồng tương lai
- Hợp đồng kỳ hạn
- Hợp đồng hoán đổi
Tại Việt Nam hiện nay đang giao dịch Hợp đồng tương lai (HĐTL) chỉ số cổ phiếu VN30, trái phiếu chính phủ có kỳ hạn 5 năm, 10 năm.

NĐT: Nhà đầu tư
GD: Giao dịch
 

	HĐTL chỉ số VN30	HĐTL trái phiếu chính phủ
Tài sản cơ sở	Chỉ số VN30	Trái phiếu chính phủ kỳ hạn 5 năm, 10 năm
Hệ số nhân	100.000 VND	10.000 VND
Quy mô hợp đồng	100.000 VND x điểm chỉ số VN30 tương lai	1.000.000.000 VND
Tháng đáo hạn	Tháng hiện tại Tháng kế tiếp 02 tháng cuối 02 quý kế tiếp	03 tháng cuối 03 quý gần nhất
Biên độ giao động	+/- 7%	+/- 3%
Bước giá	0,1 điểm chỉ số	1 đồng
Đơn vị giao dịch	1 hợp đồng
Thời gian giao dịch	ATO: 8h45-9h00 Liên tục: 9h00 đến 11h30 Liên tục: 13h00 đến 14h30 ATC: 14h30-14h45
Loại lệnh	ATO: ATO, LO Liên tục: LO, MOK, MAK ATC: ATC, LO	ATO: ATO, LO Liên tục: LO, MOK, MAK ATC: LO
Giới hạn vị thế (số HĐTL)	Nhà đầu tư: Cá nhân: 5.000 Tổ chức: 10.000 Chuyên nghiệp: 20.000	Cá nhân: 0 Tổ chức: 5.000 Chuyên nghiệp: 10.000 Riêng TPCP 10 năm. NĐT cá nhân chuyên nghiệp là 3.000
Vị thế	Mua HĐTL: vị thế mua Bán HĐTL: vị thế bán
Mở vị thế	Mua/bán 1 số lượng HĐTL với một mức giá nào đó
Đóng vị thế	NĐT đặt lệnh đối ứng với vị thế đang sở hữu
Đáo hạn hợp đồng	Các HĐTL không đóng vị thế trước thời điểm đáo hạn thì sẽ tự động đóng tại thời điểm đáo hạn với mức giá thanh toán cuối cùng
Giao dịch T0	Cho phép mở, đóng vị thế ngay trong ngày giao dịch
Ngày GD cuối cùng	Thứ Năm thứ 3 trong tháng đáo hạn (nếu trùng với ngày nghỉ sẽ điều chỉnh lên ngày làm việc liền trước)	- TPCP kỳ hạn 5 năm: Ngày 15 của tháng đáo hạn (nếu trùng với ngày nghỉ sẽ điều chỉnh lên ngày làm việc liền trước) - TPCP kỳ hạn 10 năm: Ngày 25 của tháng đáo hạn hoặc ngày giao dịch liền trước nếu ngày 25 là ngày nghỉ
Ngày thanh toán cuối cùng	T+1 của ngày GD cuối cùng	T+3 của ngày GD cuối cùng
Giá tham chiếu	Giá thanh toán cuối ngày của ngày giao dịch liền trước hoặc giá lý thuyết (nếu là ngày GD đầu tiên)
Giá thanh toán cuối cùng	Giá trị của chỉ số cơ sở đóng cửa tại ngày giao dịch cuối cùng	Giá thanh toán cuối tại ngày giao dịch cuối cùng
Thanh toán khi đáo hạn	Tiền	- Tiền hoặc - Vật chất: Bên giữ vị thế bán chuyển giao trái phiếu và nhận lại số tiền tương ứng với giá trị trái phiếu từ bên giữ vị thế mua. Hai bên hoàn tất chuyển nhượng và thanh toán trước 12h ngày GD cuối cùng. Hết thời hạn này Hợp đồng được xem là mất khả năng thanh toán và bên không thực hiện sẽ bị phạt số tiền: 5% x FSP x hệ số nhân hợp đồng x Số hợp đồng mất khả năng thanh toán FSP: Giá thanh toán cuối cùng

Như vậy, 1 HĐTL có 4 tháng đáo hạn nên sẽ tương ứng có 4 mã chứng khoán được niêm yết để NĐT lựa chọn khi giao dịch. VD Mã VN30F2108:

• VN30F: HĐTL chỉ số VN30
• 21: năm 2021
• 08: tháng đáo hạn của HĐ